Stapiarki gazowe i elektryczne

Nie każdy materiał może być przeanalizowany jako próbka prasowana. Czasem wymaga on przetopienia wraz ze specjalnym topnikiem w postać perły. Do tego służą urządzenia tzw. stapiarki.

Mogą to być urządzenia:

• gazowe – wykorzystujące gaz propan butan, czysty propan lub gaz ziemny. Jednak do osiągnięcia bardzo wysokiej temperatury nie wystarczy sam gaz. Do jego spalania wykorzystuje się wtedy powietrze wzbogacone tlenem. Dzięki temu można osiągnąć temperatury nawet 1500-1600°C. Najnowsze stapiarki działają wyłącznie na gazie i wdmuchiwanym powietrzu, co upraszcza instalację. Osiągana w ten sposób temperatura 1200°C jest wystarczająca do stapiania zdecydowanej większości próbek.
  Systemy zabezpieczające zapobiegają niekontrolowanemu wypływowi gazu np. na skutek zaniku płomienia, zabezpieczają użytkownika przed otwarciem komory w czasie trwania cyklu stapiania.
  Dostępne są urządzenia 1, 4 lub nawet 6 stanowiskowe.
• elektryczne – ogrzewanie tygli ze stapianym materiałem następuje w zamkniętej komorze pieca elektrycznego.

Drobno zmielony materiał próbki umieszcza się w tyglu platynowym ze stopu np. Pt/Au 95/5 lub Pt/Ir 98/3 wraz z topnikiem i stapia w jednorodną mieszaninę, a następnie odlewa się ją do platynowej kokili. Tak otrzymaną perłę przenosi się do spektrometru XRF w celu wykonania analizy jej składu chemicznego.

Topniki to najczęściej czteroboran litu (Li₂B₄O₇) lub mieszanka czteroboranu litu i metaboranu litu (LiBO₂). Do topienia można stosować również liczne dodatki np. środki antyadhezyjne (jodek amonu) zmniejszające napięcie powierzchniowe pomiędzy topioną próbką a tyglem platynowym, czy utleniacze, zapewniające całkowite utlenienie związków zawartych w topionym materiale, które mogłyby być niebezpieczne dla platyny.